Według niedawnego badania zrealizowanego na zamówienie firmy CSC, głównym powodem dla którego firmy decydują się na wdrożenie modelu chmury jest umożliwienie dostępu do informacji różnym urządzeniom (mobility, 33%). Koszty, a dokładnie chęć ich obniżenia, to drugi powód - 17%. Trochę zaskakujące jest to, że obniżenie kosztów nie jest głównym powodem wybrania chmury. Okazuje się, że chmura może obniżyć koszty infrastruktury, ale obniżka ta będzie niewielka (Silverman, 2011).
Co wpływa zatem na koszty rozwiązań i ekonomikę chmury?
1. Model on-demand i pay-as-you-go – model w którym firma płaci jedynie za zużyte zasoby (cykle procesora, pamięć, czy transfer danych) i nie musi płacić za utrzymanie serwerów z których nie korzysta, jest zasadniczo dla niej opłacalny, ale jedynie wtedy, gdy:
- zmienność wykorzystania zasobów infrastruktury jest duża (obciążenie infrastruktury w szczycie jest znacznie większe od średniej),
- kiedy obciążenie trudno jest zaplanować i odpowiednio się do niego przygotować,
- kiedy utylizacja zasobów jest bardzo niska (firma utrzymuje zasoby z których nie korzysta),
- oraz kiedy z jakiś powodów opłaca się firmie rozłożyć wydatki na infrastrukturę w czasie, a nie ponosić je na początku funkcjonowania infrastruktury np. kupując serwery (nie jest to jednak dyskusja o zmianie charakteru wydatków inwestycyjnych na operacyjne, a jedynie zmianie czasu dokonania wydatku, Pery, 2009).
W sytuacji gdy serwery są obciążone stale na podobnym, dobrze przewidywalnym poziomie i rozwiązanie z którego korzystamy nie jest standardowe (wymagające dodatkowych wydatków również dla dostawcy chmury), korzystniejsza może okazać się własna infrastruktura.
2. Marża dostawcy – za usługę, którą zlecimy poza naszą organizacją musimy zapłacić marżę, czego nie będzie wymagał od nas wewnętrzny dział IT. Zatem jeżeli koszt obsługi byłby taki sam, to marża dostawcy sprawiłaby, że taniej byłoby utrzymywać infrastrukturę własnymi siłami. W rzeczywistości koszty dostawców są jednak niższe. Co na to wpływa?
- Efekt skali – dostawcy chmury (czy ogólniej infrastruktury) maja niższy koszt jednostkowy obsługi zasobu (np. serwera), ponieważ posiadają znacznie więcej urządzeń niż posada ich infrastruktura jednego przedsiębiorstwa. Stałe koszty obsługi rozkładają się zatem na więcej urządzeń. Co więcej, dostawcy chmury kupują znacznie więcej (hurtowo) od swoich dostawców np. sprzętu i uzyskują korzystniejsze ceny.
- Efekt zwiększonej utylizacji – infrastruktura zakupiona na potrzeby jednego przedsiębiorstwa najczęściej obsługuje tylko jedno przedsiębiorstwo. Co więcej, bardzo trudno jest dobrać rozmiar zasobów tak dokładnie, by jak najmniejsza ich część była niewykorzystana. Z drugiej strony, dostawca chmury może „upchnąć” na jednym serwerze wielu klientów (również dzięki technologii wirtualizacji) lub pozwoliś współdzielić łącze, tak aby utylizacja pojedynczego zasobu była jak największa. Podobnie jest z oprogramowaniem dostępnym w ramach usługi SaaS, gdzie z jednej instancji oprogramowania może korzystać wiele firm (ang. multi tenancy).
- Efekt przewidywalności – Weinman (2008) sugeruje, że funkcja sumarycznego zapotrzebowania na zasoby wielu klientów zachowuje się "łagodniej" niż zapotrzebowanie pojedynczego odbiorcy, gdyż zarówno wartości szczytowe jak i spadki zapotrzebowania częściowo się równoważą i rozkładają w czasie. Pozwala to dostawcy chmury lepiej zaplanować dostępność zasobów i zoptymalizować koszty.
Z drugiej strony, dostawcy infrastruktury często są znacznie lepiej zabezpieczeni niż pojedyncze firmy. Liczący się dostawcy usług w chmurze z reguły maja do dyspozycji kilka datacenter, co przy odpowiednim zarządzaniu bezpieczeństwem obniża ryzyko utraty danych. Zwykle niezawodność takich centrów sięga sześciu dziewiątek (99,9999% bezawaryjnego czasu pracy w skali roku), co nie wyklucza awarii, ale znacznie redukuje ryzyko jej wystąpienia.
4. Koszt wdrożenia chmury i ewentualny koszt zmiany dostawcy – przeniesienie systemów do chmury wiąże się z dodatkowymi kosztami i nie chodzi tu jedynie o koszt dostosowania oprogramowania (lub wdrożenia nowego), ale również o koszty organizacyjne jak np. szkolenie użytkowników w zakresie nowego systemu lub ewentualna migracja danych, czy zagwarantowanie ciągłości pracy w momencie zmiany systemu (tu jedną ze strategii jest nawet korzystanie jednocześnie z dwóch systemów do momentu, gdy system docelowy nie będzie uznany jako stabilny). Inną rzeczą jaką należy przemyśleć jest ewentualna zmiana dostawcy. Jeżeli obecny nie wywiązuje się z wzajemnych ustaleń i stwarza ryzyko dla na naszych operacji biznesowych, będziemy zmuszeni go zmienić. Jeżeli koszty takiej zmiany okażą się duże, firma będzie w cięzkiej sytuacji. Przygotowanie strategii zmiany dostawcy powinno odbyć się jeszcze przed zawarciem jakiejkolwiek umowy.
Jednym z trendów widocznych w świecie cloud services jest rozwój platform uniezależniających odbiorców usług od konkretnych implementacji chmury. Powstają platformy takie jak AppScale umożliwiające pisanie aplikacji pod Google App Engine i łatwe portowanie ich np. do Amazon EC2. Niemniej jednak zmiana dostawcy nigdy nie będzie całkowicie bezkosztowa i takie ryzyko należy uwzględnić w kalkulacjach.
5. Koszt utrzymania infrastruktury – outsource’ując infrastrukturę pozbywamy się kosztów związanych z jej utrzymaniem, do których należą m.in. utrzymanie sprzętu (również wymiana zużytych elementów na nowe) i oprogramowania (weryfikacja i instalacja aktualizacji oprogramowania). Koszty te przejmuje dostawca udługi.
6. Koszt zapewnienia bezpieczeństwa – Weinman (2008) zwraca uwagę na następujący aspekt. Ze względu na dużą skalę działalności dostawców chmury (choć pewnie chodzi tu o bardzo dużych graczy), potencjalny atak hackerski typu DDoS (ang. Distributed Denial of Service), polegający na zasypaniu serwerów i pasma dostępu do Internetu firmy ilością zgłoszeń niemożliwa do obsłużenia i faktycznym uniemożliwieniu obsługi normalnych klientów, ma mniejsze szanse powodzenia niż w przypadku pojedynczej firmy, w której dostępne pasmo transferu danych jest znacznie mniejsze niż w przypadku dostawcy infrastruktury. Zatem przekazując oprogramowaine w ręce dostawcy chmury, faktycznie możemy ograniczyć koszty związane z obsługa ryzyka takiego ataku.
Jednak należy pamiętać, że bezpieczeństwo w chmurze nadal jest przedmiotem gorących dyskusji. Jego zapewnienie może wiązać się dla firmy z dodatkowymi kosztami zależnymi ściśle od stosowanych systemów i wybranych rozwiązań.
Wszystkie wymienione wyżej koszty nie mają za zadanie odstraszyć przyszłych potencjalnych uzytkowników chmury, a jedynie uświadomić wydatki związane z wdrożeniem usługi w chmurze. Niektóre z nich tj. koszty ryzyka moga być współdzielone między dzostawca i odbiorcą, przez co obniżają realne koszty utrzymania infrastruktury IT. Z drugiej strony wiele firm nie uwględnia ich w swoich kalkulacjach i naraża się na niespodzianki w zakresie wdrożenia chmury.
+++
Zdjęcie za http://www.silicon.com
Cytowane badanie przeprowadzono wśród 3645 decydentów IT w firmach z 8 krajów w zakresie motywacji przejścia do chmury i wpływu tej decyzji na ich biznes. Badanie przeprowadził TNS na zlecenie CSC. Infografikę zbierającą wyniki można zobaczyć tutaj.
+++
Podobne i polecane posty:
- Chmura dla początkujących - wprowadzenie do modelu chmury i jego warstw (IaaS, PaaS i SaaS)
- Czy chmura to już standard? - krótka analiza rynku usług związanch z cloud services (również w Polsce)
- Czy chmura oznacza koniec relacyjnych baz danych? - dyskusja na temat wymagań i nowych technologii bazodanowych związanych z chmurą
+++
Pery, Geva (2009), „Accounting for Clouds: Stop Saying CapEx Vs. OpEx“, dostępne pod: http://gevaperry.typepad.com/main/2009/01/accounting-for-clouds-stop-saying-capex-vs-opex.html, opublikowane 8.01.2009, pobrane 21.11.2011
Silverman, Matt (2011), „How Has Cloud Computing Changed Business? [INFOGRAPHIC]“, Mashable Tech, dostepne pod: http://mashable.com/2011/12/11/cloud-computing-business-infographic/, opublikowane: 11.12.2011, pobrane 16.12.2011
Weinman, Joe (2008), "The 10 Laws of Cloudonomics", GigaOM, opublikowane: 7.9.2008, dostępne pod: http://gigaom.com/2008/09/07/the-10-laws-of-cloudonomics/, pobrane: 21.11.2011
